Plastikler, dünyada en çok tüketilen ama bir o kadar da geri dönüşümü zor olan, doğaya karıştığında kaybolması yüzlerce yıl süren maddeler. Ne yazık ki bir çok alanda onları sık sık kullanıyoruz. Çevreye verdiği zararların yanı sıra insan sağlığına verdikleri zararlarda küçümsenemeyecek boyuta geldi. Bilim insanları, hem insan sağlığını korumak hem de çevre kirliliğinin artmasına engel olmak için kendi kendini sindirebilen bir tür plastik görünümlü bakteri geliştirdi.
GÜNLÜK YAŞANTIMIZIN HER ALANINDALAR
Plastikler bugün, telefon kılıflarından spor ayakkabılarına kadar her şeyde kullanılıyor, ancak geri dönüştürülmesi çok zor ve plastik çöplükleri geri dönüşüm merkezleri bu anlamda yetersiz kalıyor. Bu durum bilim insanlarını bilim kurgu filmlerinde olacak şekilde çözüm bulmaya yönlendirdi. Öyle bir şey geliştirmeliydiler ki, hem plastiğin yerini almalı hem de kendi kendini yok edebilmeliydi. Bilim insanlarının bu düşüncesi plastik yiyen bakteri sporlarının plastiğin bünyesine katarak, yepyeni ve işi bittiğinde kendi kendini tüketebilen bir plastik keşfetmeye itti. Bu bakteriler plastiğe katıldığında kullanıldığı süre boyunca hareketsiz kalıyor fakat işi bitip komposta gönderildiğinde hayata geri dönüp plastiği sindirmeye başlıyor. Çalışmanın başında La Jolla’daki California San Diego Üniversitesi’nden araştırmacı Han Sol Kim bulunuyor. Kim, “Doğadaki plastik kirliliğini azaltabileceğimize dair umut var. Ayrıca kullandığımız sporların plastiğin dayanıklılığını artırması da ek bir avantaj olabilir” diyor.
GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLECEK
Nature Communications dergisinde araştırmayla ilgili yayınlanan makalede kendi kendini yiyen plastiğin şu anda laboratuvar ortamında geliştirilmeye devam edildiği piyasaya bir üretici tarafından sürülmesinin ise birkaç yıl sürebileceği ön görülüyor. Çalışmanın en önemli kısmı bakterilerden plastik yapabilmek için çok yüksek sıcaklıklara dayanabilmesi açısından bakterinin genetiğinin yapılandırılması kısmı. Plastiğe eklenen bakteri türü ise yaygın olarak gıda katkı maddesi ve probiyotik olarak kullanılan Bacillus subtilis.
Tabii her araştırmada oldUğu gibi geleneksel plastiklere biyolojik olarak parçalanabilen alternatifler geliştirme fikrine herkes sıcak bakmayabiliyor. Bazı bilim insanları, ilk etapta kullanılan plastik miktarını azaltmanın çok daha iyi olduğunu savunuyor. Gelecekte plastikler yüzünden nasıl bir felakete sürüklendiğimizin ve önlem alınmazsa deniz canlılarından doğaya kadar birçok yaşamın son bulma sebeplerinden biri olacağı düşünülünce kendi kendini yiyen plastik üretme fikri çok mantıklı.
