İnsanlık yeni yaşam formları aramak, olası yaşanabilir başka dünyaların olup olmadığını incelemek ve bilinmezlikleri keşfetmek için uzaya seferler düzenlemeye devam ediyor. Hatta bir çok şirketin gelecekteki planları arasında uzay turizmi var. Peki, uzaya gitmek iyi hoş da uzaydan dönüldüğünde astronotların baş ağrısı çektiklerini biliyor muydunuz? ‘Jetlag oluyorlardır’ dediğinizi duyar gibiyim. Jetlagdan öte uzaya gidip gelmek şiddetli baş ağrılarına ve migrene neden oluyor.
Genişleyen uzay tıbbı araştırmaları her geçen gün yeni çalışmalara imza atıyor. Mikro bilgisayar ortamıyla ve astronotların dolaşım sistemleri ve karşılaştıkları rahatsızlıklar üzerine yeni bir araştırma yapıldı. Araştırma sonucu astronotların rahatsızlıklarının uzayda başlama ihtimalinin bilinenden çok daha yüksek olduğu ortaya çıktı.
24 ASTRONOTTAN İKİSİNDE GÖRÜLMEDİ
Uluslararası Uzay İstasyonu’nda 26 haftaya kadar seyahat eden ABD, Avrupa ve Japon uzay ajanlarından 24 astronot üzerinde yapılan bir araştırmaya göre astronotlardan ikisi dışında hepsindeki baş ağrısının uzayda başladığı ortaya çıktı. Bu, araştırmacıların önceki çalışmalarına oranla beklenilenden daha büyük bir orandı. Bazı astronotlar uzay seyahatleri sırasında migren, bazıları da gerilimli baş ağrısına benzer baş ağrılarıyla boğuşmak zorunda kaldı. Öyle ki astronotların uzayda başlayan rahatsızlıkları dönüşlerinden sonra da devam etti. Çalışmada, erken dönemde ortaya çıkan baş ağrılarının genellikle migren benzeri bir şekilde ortaya çıktığını, uzay yolculuğundan sonra yaşananların ise daha fazla gerilim baş ağrısına benzediği gözlemlendi.
DÖNDÜKTEN SONRA DA DEVAM EDİYOR
Zaans Tıp Merkezi ve Hollanda’daki Leiden Üniversitesi Tıp Merkezi’nden nörolog WPJ van Oosterhout, “Uzayda ilk bir ila iki hafta süren baş ağrısı ataklarının, daha sonraki baş ağrısı ataklarına karşı farklı mevcut rol oynadığını varsayıyoruz” dedi.
Van Oosterhout, “İlk haftada vücut, uzay adaptasyon sendromu olarak bilinen duruma uyum sağlamaya çalışıyor. Bu olay, anlık, kötü, baş dönmesi ve baş ağrılarına neden olabiliyor. Sonraki baş ağrıları kafa içi basıncındaki artıştan kaynaklanabilir. Mikro depolama nedeniyle parçanın üst kısmında ve kafada daha fazla sıvı birikerek yığılmada daha yüksek basınca neden olur” diyor.
Van Oosterhout, dünyada yaşanan migrenlerin genellikle dört ila yedi saat süren, zonklayan baş ağrıları şeklinde olduğunu ve sesten, kokudan ve ışıktan aşırı derecede etkilendiğini söyledi. Van Oosterhout, gerilim tipi baş ağrılarının ise genellikle aşırı derecede başın tamamında hissedilen daha hafif bir ağrı olduğunu sözlerine ekledi.
378 BAŞ AĞRISI RAPOR EDİLDİ
Ortalama yaşları yaklaşık 47 olan 23 erkek ve bir kadından oluşan astronotlar, Kasım 2011 ile Haziran 2018 arasında depolanan cihazlar için uluslararası uzay istasyonundaydı ve 24 astronottan 22’si tarafından toplam 378 baş ağrısı rapor edildi. Yörüngede toplam 3.596 gün kalan 24 astronotun dünyaya geri döndükten sonraki üç ay içinde de ağrıları devam etti. Astronotlara herhangi bir uzay görevinden önce migren teşhisi konmamıştı ve hiçbirinin tekrarlayan baş ağrısı geçmişi yoktu.
UZUN YILLAR KALMANIN ETKİLERİ BİLİNMİYOR
Uzay yolculuğunun belgelenmiş çeşitli etkileri arasında kemik ve kas atrofisi, beyindeki, dinleyici sistemdeki ve değişim sistemindeki değişiklikler, iç kulaktaki denge sistemiyle ilgili sorunlar ve gözleri içeren bir sendrom yer alıyordu. Uzayda daha fazla radyasyona maruz kalmanın neden olduğu kanser riski ise başka bir endişe konusu.
Uzmanlar, uzun süreli uzay yolculuklarında bu risklerin insanları ne derece etkileyebileceği konusunda henüz net bir bilgi vermiyor ne yazık ki. Van Oosterhout, “Dürüst cevap şu ki, uzun süreli (muhtemelen yıllar süren) uzay yolculuğunun insan vücuduna etkileri henüz kesin değil” diyor.
