Sıcacık yuvanıza ama kendinizin yalnızlığını paylaşsın diye ama varsa çocuklarınız için köpek aldınız. İlk gün köpekler yeni ortamlarına alışmakta zorlanıyor. Çiş, kaka, saldırganlık ya da içine kapanıklık eğilimleri gösterebiliyor. O yüzden de daha ilk günden köpeğinizi eğitmeniz gerekiyor. Köpeklere uygulanacak disiplin türleri olumlu pekiştirme – olumlu ceza, olumsuz pekiştirme – olumsuz ceza olarak kategorilendiriliyor. Pekiştirme istediğiniz davranışın daha fazlasını yapmaya teşvik etmek anlamına gelirken, ceza istenmeyen davranışı yapmasını engellemek anlamına geliyor.
Köpeklerde en çok tercih edilen ve etkili eğitim yöntemi, istenilen davranışı gösterdiğinde, kendi seçeceği bir ödül ya da oyuncağı vermek. Ama eğitim sırasında çok büyük ikramlar vermek verimliliği azaltabilir. Bu nedenle en sevdiği atıştırmalıkları küçük parçalara bölüp, istenen davranışı yaptığı anda hemen vermek en etkili yöntemdir. Eğitim sonunda ya da zor bir görevi tamamlarken büyük ikramiye gibi büyük bir atıştırmalık vermek başarı hissi verebilir. Köpeğinize bu nedenle ağırlıklı olarak küçük atıştırmalıklar vermek ve ara sıra havuç gibi büyük atıştırmalıklar kullanmak istediğiniz davranışı sergilemesinde etkili olacaktır.
Olumsuz pekiştirme, bir şeyi kaldırarak istenen davranışı teşvik ettiğiniz zamandır. Esas olarak hoşlanmadığınız şeylerin ortadan kaldırılmasıyla yapıldığı için uygulanabileceği pek fazla durum yok, dolayısıyla onu iyi kullanmak zor.
Olumlu ceza, kolaylıkla kazara yapılabilecek bir eğitim şeklidir. Kısa vadede etkili görünebilir, ancak uzun vadede köpek sahibi ile köpek arasındaki ilişkide bir çatlamaya neden olabilir ve bu da sorunlu davranışın daha da kötüleşmesine neden olabilir. Olumlu ceza, genellikle düşündüğümüz ceza biçimlerini ifade eder. Köpeğinizi harekete geçmeye ve yapmak istemediğiniz bir şeyi yapmaktan kaçınmaya teşvik etmenin bir yoludur. Bunun bir örneği, havlayan bir köpeğin burnuna rulo halinde bir gazete ile vurmak olabilir. Yalnız bu eylemi olayın hemen ardından yapmazsanız kafa karıştırıcı olabilir. Örneğin, köpeğiniz istemediğiniz bir yere idrar yapar ve siz daha sonra bunu fark edip sesini yükseltirseniz, bu durum köpeğinizin kafasını karıştırabilir.
Son olarak olumsuz ceza, hoşunuza giden bir şeyi ortadan kaldırarak istenmeyen davranışları engelleyen bir ceza türüdür. Köpekler genellikle sahiplerinin tepkilerini ve dikkatini bir ödül olarak görürler. Bu nedenle, köpeğiniz istenmeyen davranışlarda bulunduğunda oradan uzaklaşmak çoğu zaman oldukça etkilidir. Örneğin, bir köpek şakacı bir şekilde sahibinin elini ısırırsa, hiç tepki vermeyin ve bölgeyi terk edin. Bu işlem tekrarlanırsa köpek, sahibiyle bu tür davranışların oynanamayacağını öğrenecektir. Elinizi sallamak ya da sesinizi yükseltmek köpeğiniz tarafından dikkat ve tepki olarak algılanabilir.
Havlama gibi sorunlu davranışlara ise köpeğiniz havladığında sesinizi yükseltmekten kaçınmalısınız. Genellikle köpekler, dışarıda bir ses duyduklarında bölgelerini davetsiz misafirlerden korumak için havlarlar. Ancak siz de sesinizi yükselttiğinizde köpeğiniz bunu birlikte havlamak olarak algılayıp daha da sesli havlamaya başlayabilir. Eğitimi tutarlı hale getirmek karışıklığı azaltacak.
Köpekler, uzun süre yalnız kaldıktan sonra sıkıldıklarında ya da ayrılık kaygısı yaşadıklarında havlayabilirler. Ayrılık kaygısı, şiddetine bağlı olarak daha aktif terapötik müdahale gerektirir ancak şiddetli değilse sıkılmış ve yalnız bir köpek için aşağıdaki yöntemleri deneyebilirsiniz.
İlk adım davranış zenginleştirici oyuncakları kullanmaktır. Davranış zenginleştirme oyuncağının içine yiyecek veya atıştırmalıklar koyabilirsiniz, böylece oyuncağı hareket ettirdiğinizde yiyecekler azar azar dışarı çıkar ve yiyebilir. Bu, mama kabından yemek yemekten daha uzun sürecek ve daha ilginç olacak. Dolayısıyla sıkılma olasılığı daha az olacaktır. Düzenli yürüyüşleriniz veya aktiviteleriniz yoksa sık sık dışarı çıkıp mahallenizde yürüyüş yaparak vakit geçirmek de iyi bir fikir. Unutmayın, yorgun bir köpek mutlu bir köpektir.
Köpeğinizi yakından gözlemlediğinizde havlamanın nedeni belliyse siz de bu nedeni ortadan kaldırmanın yollarını arayabilirsiniz. Örneğin, köpeğiniz pencerenin dışından geçen birini gördüğünde havlıyorsa, bir perdeyi kapatarak ya da yoldan geçeni görmemesi için bir nesne yerleştirerek görüşünü engelleyebilirsiniz.
Köpeğiniz zil çaldığında olduğu gibi belirli durumlarda geçici olarak havlıyorsa, ona aynı anda yapması zor olan bir şeyi yapmasını öğretmek geçici bir yöntem olabilir. Havlarken oturmak veya havlarken el vermek zordur. Dikkatlerini odaklar ve ‘otur’ gibi şeyler yapmalarını söylerseniz, oturmaya çalıştıkları için havlamayı bırakacaklardır.
Köpek, sahibine ya da evdeki bireylerden bir ya da bir kaçına havlıyorsa, onu görmezden gelmek etkili olabilir. Bunun nedeni, sizin dikkatinizi ve sevgisini kazanmak. Ses çıkararak, dokunarak vb. tepki vermeyin, ancak havlama durduğunda ona güzelce sarılın ve kalbinizin yettiği kadar sevginizi ifade edin. Bu yöntemi öğretirken dikkat edilmesi gereken noktalardan biri, köpeğin sahibindeki ani değişiklik nedeniyle havlama süresinin uzayabileceği. Kısa bir süre havladıktan sonra tepki alınmazsa, köpek birkaç dakika havlayabilir. Bu noktada kazanamaz ve köpeğinize istediği ilgiyi veremezseniz.
