Günümüzden yaklaşık 1750 yıl önce inşa edilen Aizanoi Antik Kenti, tarih kitaplarında genellikle Roma’nın görkemli yapılarıyla tanınsa da, Aizanoi’nin sunduğu sırlar çok daha derin.
Aizanoi’nin taş blokları, aslında bir borsa işlemleri için kullanılan ilk mekanlardan biri olarak karşımıza çıkıyor. MS II. Yüzyıl’ın sonlarına tarihlenen bu yapıda, Roma İmparatoru Dioeletianus‘un enflasyonla mücadele etmek amacıyla hazırladığı mal satış bedelleri duyurulmuş. İmparator, döneminin ekonomik istikrarını sağlamak adına, pazar yerlerinde satılan tüm malların fiyatlarını taş bloklara kazımış. Bu taş bloklar, sadece tarihsel birer belge değil, aynı zamanda ekonomik düzenin ne denli önemli olduğunu gösteren birer zaman kapsülü.
Bu yapının işlevi, sadece bir pazar yeri olarak kalmayıp, aynı zamanda bir borsa binası olarak da kullanılması, Aizanoi’yi tarihteki diğer yapılardan ayıran özel bir özellik kazandırıyor. Roma İmparatorluğu’nun geniş sınırları içinde ekonomik ve ticari ilişkilerin düzenlenmesi için atılan bu adımlar, Aizanoi’nin dünya tarihindeki ilk borsa binalarından biri olma özelliğini taşımasına neden oluyor.
Tarihin derinliklerinden günümüze uzanan bu miras, bizlere sadece ekonomik geçmişimizi değil, aynı zamanda medeniyetlerin ticaret ve ekonomik yönetim anlayışlarını da gözler önüne seriyor. Aizanoi, bu yönüyle yalnızca Kütahya’nın değil, tüm dünyanın kültürel ve ekonomik tarihinin önemli bir parçası.
