28 Nisan 2024

Dünyadaki en eski deprem 3 milyar yıl önce olmuş!

Bilim insanları Güney Afrika'daki kayaları inceleyerek levha tektoniğinin tetiklendiği bilinen en eski depremle ilgili kanıtları araştırıyor. Dünyadaki en eski depremin 3 milyar yıldan fazla bir süre önce meydana geldiği ortaya çıktı.

Jeologların son dönemlerde yaptığı araştırmalara göre, tektonik kayalar, gezegenin kabuğundaki bazı levhaların çatışmasıyla tetiklenen dev depremlere tepki olarak meydana gelen eski denizaltı heyelanlarının işaretlerini hala koruyor. Dünya’nın yaklaşık 4,5 milyar yıllık tarihinde, böylesine büyük bir depremin kanıtlarının bu kadar erken bulunması, jeolojide hararetle tartışılan bir konuya ışık tuttu.

Bazı jeologlar levha tektoniğinin ortaya çıkışının en erken 2,8 milyar yıl önce olduğu düşünüyor. Bazı jeologlar da bu durumun çok daha erken gelişebileceğini iddia ediyor. Çin’in Wuhan kentindeki kaynaklar bu çalışmayı destekler nitelikte. Yeni Zelanda da bulunan Aşağı Hutt’taki GNS Science’tan De Ronde, farklı kaya türlerinin durumlarını haritalandırmış ve sonuçları 2021’de yayınlamıştı. Wellington Victoria Üniversitesi’nden Lamb, haritada şaşırtıcı bir şey fark etmişti; Yeni Zellanda’da yakın zamanda oluşan depremler nedeniyle meydana gelen deniz heyelanları, antik kaya katmanlarının ve oluşumlarının ortaya çıkmasını sağlamıştı. Lamb, “Bu farklı bir kaya, ancak kayaların düzenlenme şekli esrarengiz bir şekilde benzerdi. Bu ilk kayaların tüm gizemini ortaya çıkardı” diyor.

Güney Afrika’daki Barberton Greenstone Kuşağı’nda, yoğun basınç nedeniyle çört katmanları halinde sıkışan silis bakımından zengin kıvrımlı kaya katmanları levha tektoniğinin yaklaşık 3,2 milyar ila 3,6 milyar yıl önce güçlü bir mega bindirme depremini tetiklediğine dair kanıt sunabilir. Araştırma, Yeni Zelanda’dakiler gibi Barberton kayalarının dev denizaltı heyelanları tarafından meydana geldiğine dair işaretlerin olduğunu ve bu heyelanların genellikle iki tektonik plakanın çarpışması ve birinin diğerinin üzerine binmesi sonucu oluşan depremlerin ardından meydana geldiğini ortaya çıkarıyor. O zamanki depremlerin, 2004 yılında Endonezya’da meydana gelen 9,1 büyüklüğündeki deprem ve 2011 yılında Japonya’da meydana gelen 9,0 büyüklüğündeki depremlere neden olacak kadar güçlü olabileceği düşünülüyor.