19. yüzyılın başlarında İngiltere’nin Rugby şehrinde ortaya çıkan oyun, futboldan esinlenerek türetildi. O yıllarda Rugby School öğrencileri tenefüste futbol oynarken, William Webb Ellis isimli bir öğrenci, topu eline alarak kaleye doğru gidip sayı yaptı. Bunun üzerine öğrenciler bu oyunu geliştirerek ragbi oyununu ortaya çıkardı.
Önce şehirde daha sonra ise ülke genelinde oyun yaygınlaşınca 1845 yılında Rugby School, ragbinin kurallarını ilk yaz yazılı hale geldi. Takım sayısı artınca da, ragbi birliği kuruldu.
Peki, adını pek duymadığımız ragbinin Türkiye’de de bir federasyonu olduğunu biliyor muydunuz? Türkiye’de çok az ragbi takımı yer alırken, fizik ve hız temelli bu oyunun nasıl oynandığına ve kurallarına bir göz atalım.
RAGBİ NASIL OYNANIR?
Ragbi, 15’er kişilik iki takımın oynadığı bir spordur. İki yarı şeklinde oynanan oyunda, her bir yarı 40 dakika sürer. Takımdaki 15 oyuncudan 8’i forvet olurken, 7’si ise bek görevinde bulunur.
Oyunun ana kuralı rakipten fazla gol sayısına ulaşmaktır. Amerikan futbolundaki topa benzer, oval yapıdaki bir topu, rakibin bölgesindeki çizgiyi geçerek yere değdirmek hedeflenir. Ragbide öne doğru değil, sürekli yana doğru pas verilerek ilerlenır.
Ragbide iyi olabilmeniz için hem fiziksel olarak güçlü, hem de hızlı olmanız gerekir. Bölgenize doğru koşan rakibi durdurmak için yakalayıp devirmeli veya ‘Breakdown’ yapmalısınız.
Peki Breakdown denilen mücadele şekilleri nelerdir?
Tackle
Tackle’ın kuralları içinde, yere düşürülmek istenen rakip oyuncu yalnız kollar yardımıyla durdurulabilir. İtmek, vurmak ve çelme takmak gibi durumlar kural dışı olarak kabul edilir. Omuzdan yukarısına ise müdahale etmesi yasaktır. Yere düşen oyuncu ise, düştüğü anda elindeki topu bırakması gerekir. Ya da düşerken yanındaki arkadaşına pas verebilir.
Ruck
Ruck, iki takımdan en az birer oyuncunun topu kapma mücadelesi sırasında oluşan itiş-kakışa verilen isimdir. İki rakip oyuncu birbirini itmesiyle ruck oluşur. Diğer oyuncular da rucka katılabilir. Oyuncular rucka yandan katılamaz. Ama asla oyuncular yerdeki topa elle dokunamaz. Ya rakip takımı iterek topun üstünden uzaklaştırmaya veya topu ayaklarıyla kendi arkalarına çekip rucktan çıkararak yeniden kazanmaya çalışırlar.
Ruck’a katılmayan her oyuncu, kendi takım grubundaki en arkadaki oyuncunun arka ayağının, orta çizgiye paralel uzanan ofsayt çizgisinin gerisinde durmak zorundadır. Eğer ofsayt halindeki bir oyuncu cuk veya maul’e katılırsa penaltı cezasıdır. Bir takımın genelde forvetleri, ruck’a katılır.
Maul
Rucka benzer bir mücadele şekli olan maulda oyuncu yere düşmemiştir. Maulda top hala oyuncu elinde bulunur. Maul bazen top elindeki takımca kazara oluşur bazen de bilinçli şekilde oluşturulur. Topu elinde tutan takım, topu, arkasındaki arkadaşlarına elden ele ileterek maul’den çıkarmaya çalışır. Maul bilinçli olduğunda, genelde atak takımın defans takımın son 22 metre sahası içinde olduğunda başvurduğu bir taktiktir.
Bir maulde belli sürede top oynanma imkanı bulmazsa, hakem ‘scrum’ adlı yeniden başlama kararı verebilir.
RAGBİDE GOL VURUŞU NASIL YAPILIR?
Try: Futbol topunu rakibin gol çizgisinin ötesine taşıyıp, topu yere vurmak takıma 5 sayı kazandırır.
Conversion: Try’ı başaran takım, post adı verilen kaleye doğru ayakla vuruş hakkı kazanır. Eğer bu vuruş sonrası top kalenin üst bölgesindeki iki direkt arasından geçerse 2 sayı daha kazanılmış olur.
Gol vuruşu: Düştükten sonra yerde topu tutmaya devam etmek, düşürdüğü oyuncuyu yerde tutmak, ruck ve maul formasyonlarına ofsayttan katılmak, topu elle ileriye doğru atmak, elle veya dışarıya atmak ve elinde top bulunmayan rakip oyuncuya müdahale etmek gibi nedenler kural hatasıdır. Böylelikle takım penaltı kullanır.
Futbolda kalecilerin degaj yapması gibi elden bırakılan topa vurularak yapılan gol vuruşuna ‘drop kick‘ denir. Bir takım, ‘try’ için yeterince yaklaşamadığını düşündüğünde veya oyun stratejisi açısından ‘drop kick’e karar verebilir.
