İnsanlığın en büyük tutkularından biri de uzay. Tarih boyunca mağara duvarlarında, eski yazıtlarda, yaşam alanlarının kalıntılarında uzaydaki gezegenler, yıldızlar hep karşımıza çıkıyor. Gezegenlerin kraliçesi Güneş; dünyayı, içindeki canlıları kendi zamanına uyduran kendi bütünlüğüyle yörüngesindeki tüm gezegenlere hükmeden bir tanrıça gibi. Mısırlıların Güneş’i tanrı ilan etmeleri boşuna değil. Her gezegenin kendi ekseni etrafında dönüş hızı farklı. Örneğin Dünya kendi ekseninde dönmeyi 1 günde tamalarken Güneş, 365 gün 6 saatte Ay ise 27 gün üç saatte tamamlar. Bu dönüş hızları da kendi içlerinde zaman dilimlerini oluşturuyor.
BEYAZ SARAY TALİMAT VERDİ
Ülkeler uzayda koloniler kurmak için peş peşe atılımlar ve araştırmalar yapıyor. Dünyanın büyük gücü olma yarışı artık uzayın büyük gücü olma yarışına döndü. Gezegenlere yapılan araştırma uçuşları gezegenlerin kendi zamanlarıyla bizim zamanımızın çakışmasına neden olabiliyor. Bu da uzay çalışmalarını aksatabiliyor. Beyaz Saray, bu karışıklığı ortadan kaldırmak için Ay ve diğer gezegenlere evrensel bir uzay saati belirlenme yönünde NASA’ya talimat verdi. Beyaz Saray Bilim ve Teknoloji Politikası Ofisi (OSTP) başkanının bizzat verdiği talimatta projenin 2026’ya kadar tamamlanması gerektiği yazıyor.
AY’DAKİ ZAMAN DÜNYA’DAKİNDEN KISA
Ay Zamanı (LTC) olarak adlandırılıyor. Ay’daki ve diğer gök cisimlerindeki farklı çekim gücü ve potansiyel olarak diğer faktörler, dünyada nasıl algılandığına göre değişebiliyor. LTC yani Ay zamanı, diğer şeylerin yanı sıra, Ay’a gönderilen araçlardaki arızalar için ve uydular için bir zaman tutma kriteri sağlıyor. Aydaki bir kişi dünya günü ve saatiyle günde ortalama 58,7 mikrosaniye kaybediyor. Bu da kişinin dünya zamanını saptırıyor ve periyodik değişimlere neden oluyor. Bu karmaşıklığı önlemek için de evrensel bir uzay saati belirlenmesinin gerekliliği aşikar.
AY ÇALIŞMALARI VE TİCARETİ DENGEYE GİRECEK
NASA, Artemis programı kapsamında önümüzdeki yıllarda Ay’a astronot gönderilerini başlatmayı ve Mars’a yapılacak dağıtım görevlerine zemin hazırlamaya yardımcı olabilecek bölgesel bir Ay merkezini hedefliyor. NASA’nın bu çalışmasına düzinelerce şirket, uzay aracı ve ülke katılıyor. Birleşik bir ay saati standardı olmadan, uzay araçları arasında veri kullanımının güvenli hale getirilmesi ve dünya, Ay uyduları, üsler ve astronotlar arasındaki iletişimin sağlanması zor oluyor. Zamandaki tutarsızlıkların Ay üzerinde veya yörüngesindeki konumların haritalandırılmasında ve konumlandırılmasında da hatalara yol açabiliyor. Öte yandan Ay ticaretinin, lojistiğinin birleştirilmesi için birleşik bir zaman standardı gerekli.
NASA’nın konuyla ilgili bildirisinde, koordineli Ay zamanının nasıl uygulanacağının, belirlenen zamana göre ülkelerin uzayda ve ayda nasıl hareket edeceklerini içeren Artemis Anlaşmaları adlı bir anlaşmayı imzalayan 36 ülke arasında, uluslararası anlaşmalar gerektireceği belirtilenler arasında.
