Türkmenistan’ın Karakum Çölü’nde bulunan ve “Cehennem Kapısı” olarak adlandırılan Darvaza Gaz Krateri, dünya çapında hem doğa harikası hem de insan eliyle oluşmuş sıra dışı bir yer olarak biliniyor. Sürekli yanan alevleriyle adeta bir ateş çukuru gibi görünen bu devasa kraterin geçmişi, Sovyetler Birliği dönemine kadar uzanıyor. Peki, bu etkileyici doğa oluşumu nasıl ortaya çıktı ve neden hâlâ yanmaya devam ediyor? İşte Darvaza Gaz Krateri’nin ilginç ve biraz da ürkütücü hikayesi…
BİR KAZA SONUCU BULUNDU
Darvaza Gaz Krateri’nin kökeni hakkında birkaç farklı anlatım bulunsa da, en yaygın kabul gören hikâye 1971 yılına dayanıyor. O dönemde Türkmenistan, Sovyetler Birliği’nin bir parçasıydı ve Sovyetler enerji kaynaklarını keşfetmek için Orta Asya’da yoğun petrol ve doğalgaz araştırmaları yapıyordu.
Sovyet jeologları, Darvaza bölgesinde büyük bir doğalgaz rezervi tespit etti ve burada bir sondaj çalışması başlattılar. Ancak, hesaplamalarda büyük bir hata yapıldı. Araştırma ekibi, yerin altında katı bir kaya tabakası bulunduğunu düşünerek sondajı derinleştirdi. Fakat beklenmedik bir şekilde, bölgenin altı aslında devasa bir doğalgaz dolu mağaraydı. Sondaj ekibinin açtığı delik, mağaranın çökmesine ve büyük bir kraterin oluşmasına neden oldu.
Bu çökme sonucunda, yer altındaki devasa miktarda metan gazı atmosfere yayılmaya başladı. Sovyet bilim insanları, metan gazının kontrolsüz şekilde yayılmasının hem çevreye zarar vereceğini hem de civardaki hayvanlar ve insanlar için tehlikeli olacağını düşündü. Bunun üzerine, gazın kontrollü bir şekilde yanmasını sağlamak amacıyla çukura ateş verdiler. Ancak beklenmedik bir şey oldu! Bilim insanları, gazın birkaç gün içinde tamamen yanıp tükeneceğini tahmin ediyordu. Fakat Darvaza Gaz Krateri 50 yılı aşkın bir süredir yanmaya devam ediyor.
DEVASA BİR ÇUKUR
Darvaza Gaz Krateri yaklaşık 70 metre genişliğinde ve 30 metre derinliğinde devasa bir çukurdur. Sürekli yanan alevleri, gece boyunca kilometrelerce uzaktan bile görülebiliyor. Çevredeki sıcaklık, kraterin yaydığı ısıyla oldukça yüksektir. Hatta, kraterin kenarına fazla yaklaşan insanlar yoğun sıcaklık nedeniyle uzun süre duramıyorlar. Kraterin iç kısmındaki alevler, bazen parlak turuncu, bazen ise mavi tonlarında yanıyor. Gazın çıkış noktalarına göre değişen bu renkler, Darvaza’yı daha da büyüleyici ve korkutucu bir hale getiriyor.
ÇÖLÜN ORTASINDA BİR CAZİBE MERKEZİ
Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonra Türkmenistan bağımsızlığını kazandı ve Darvaza Gaz Krateri, ülkenin en dikkat çekici turistik noktalarından biri haline geldi. Çölün ortasında böylesine etkileyici bir doğa olayını görmek isteyen turistler, bölgeye akın etmeye başladı. Türkmenistan hükümeti de bu ilgiye kayıtsız kalmadı ve zaman zaman krateri bir turizm merkezi olarak değerlendirmeyi düşündü. Kamp yapmayı seven turistler için Darvaza, eşi benzeri olmayan bir deneyim sunuyor. Özellikle gece saatlerinde, alevlerin karanlık çölü aydınlatması inanılmaz bir manzara yaratıyor.
