29 Ekim 2024

Cumhuriyet’in ilkleri…

Türkiye Cumhuriyeti'nin 101'inci yılını kutladığımız bugünde Cumhuriyet'in az bilinen ilklerini sizler için derledik...

29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan edildiğinde egemenlik kayıtsız şartsız millete verildi. Cumhuriyetin ilanıyla beraber birçok ilk de peş peşe gerçekleşti. İşte Cumhuriyet’in birçok ilklerinden bazılarını sizler için derledik…

Bugün 101’inci yılını kutladığımız Cumhuriyet’in İlk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk’tür. Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı makamı bu dönemde oluşturuldu.

Türkiye’nin ilk başbakanı olarak atanan İsmet İnönü, Atatürk’ün en yakın çalışma arkadaşlarından biriydi. Ülkenin yeniden yapılanması ve modernizasyonunda önemli bir rol oynadı.

İlk Anayasa 1924’te kabul edildi. Bu anayasa halk egemenliğini ve laikliği ön plana çıkaran düzenlemeler içeriyordu.

1930 yılında kadınlara belediye seçimlerinde ilk defa oy kullanma hakkı verildi. 1934’te ise kadınlar genel seçimlerde seçme ve seçilme hakkını elde etti. İlk kadın belediye başkanı 1930 yılında Aydın’ın Karpuzlu beldesinde seçilen Sadiye hanım oldu.

Osmanlı’dan kalan paranın yerine Türkiye Cumhuriyetinin ilk banknotları 1925’te tedavüle girdi.

Türkiye’nin ilk üniversitesi olan İstanbul Üniversitesi, 1933 yılında reformlarla birlikte modern bir eğitim kurumu olarak yeniden yapılandırıldı.

Vecihi Hürkuş tarafından yapılan Vecihi K-VI, Türkiye’nin ilk yerli uçağı olarak tarihe geçti.

İran Şahı’nın Türkiye ziyareti için bestelenen Özsoy Operası, Türkiye’nin ilk operası olarak sahnelendi.

Sanayi alanında ilk adımlardan biri olan Sümerbank, Türkiye’de yerli sanayi üretimini desteklemek amacıyla kuruldu.

Eğitimde birlik sağlamak için Tevhid-i Tehrisat Kanunu çıkarılarak tüm eğitim kurumları devlet kontrolüne alındı. Bu modern ve laik eğitimin de ilk adımı olmuş oldu.

1929’da Atatürk’ün çocuklara armağan ettiği 23 Nisan, dünyada çocuklara ithaf edilen ilk bayram olarak kutlanmaya başlandı.

 

 

TAGS: