Sıcak havalarda güneş koruyucu kullanmak sağlığımız için yapabileceğimiz en iyi şeylerden biri. Hatta artık incelen atmosfer tabakası nedeniyle sadece sıcak havalarda değil, soğuk ve yağışlı havalarda bile güneş koruyucu ürünler kullanmamız gerekiyor. Dünyada melanom cilt kanseri vakalarının yüzde 80’inden fazlasının güneş yanığından kaynaklandığını biliyor muydunuz?
Dünya çapında her yıl tahminen 1 buçuk milyon yeni cilt kanseri vakası ortaya çıkıyor ve bu rakamın 2040 yılına kadar yüzde 50 oranında artması bekleniyor. Güneşe maruz kalmanın riskleri hakkındaki bu çarpıcı gerçeklere ve tekrarlanan halk sağlığı uyarılarına rağmen, güneş koruyucularının nasıl ve ne zaman uygulanacağı konusunda pek çok kafa karışıklığı var. Biz de buradan yola çıkarak cildimizi güneşten korumak için nasıl ve ne şekilde güneş koruyucu kullanmalıyız? Sizler için araştırdık.
CİLDİMİZİ NEDEN GÜNEŞTEN KORUMALIYIZ?
Güneşe maruz kaldığımızda UV radyasyonunu cilt hücrelerimizdeki DNA’ya, proteinlere ve diğer moleküllere zarar veriyor. Güneş ışığından gelen UV radyasyonuna orta miktarlarda maruz kalmak, cilt hücrelerimizin D vitamini üretmesine yardımcı oluyor fakat cildimizi daha fazla güneş ışığına maruz bıraktıkça cilt kendini koruyamıyor ve yanıklar oluşuyor. Bu da hücrelerimizde DNA hasarlarına yol açıyor. DNA hasarları da erken yaşlanmaya neden olduğu gibi cilt kanserine yakalanma oranımızı arttırıyor. UV radyasyonuna yoğun şekilde maruz kalmak, en yaygın cilt kanseri türlerinin ana nedeni. Düşük SPF güneş kremi güneşten gelen radyasyona maruz kalmayı bir miktar azaltır ancak çoğu durumda bu, tüm zararlı etkilerin ortaya çıkmasına izin veriyor. Güneşten gelen radyasyon, düşük dozlarda bile potansiyel bir kanserojen. Güneş kremi cilt hasarını önlemeye yardımcı olsa da, giysilerle örtünmek ve gölgede kalmak çok önemli.
SPF NEDİR VE NE KADAR GÜNEŞ KORUYUCU KULLANMALIYIZ?
SPF, “güneş koruma faktörü” anlamına gelir ve güneş kremi şişelerinin üzerinde bulunan sayı, etkisiz hale gelmeden önce Güneş’ten gelen UV radyasyonunun ne kadarının gerekli olduğunu gösterir. Dolayısıyla SPF ne kadar yüksek olursa cildiniz o kadar korunur. Bununla birlikte, SPF yalnızca UVB ışınlarına karşı koruma seviyesini gösteriyor. UVA korumasının miktarı ayrı bir derecelendirmeyle belirtiliyor. Maruz kaldığımız UV radyasyon miktarı gün boyunca değişiyor. Güneş ışınları güçlendikçe daha fazla güneş enerjisine maruz kalıyoruz. Güneş ışınları saat 10.00 ile 16.00 arasında en güçlü halinde olduğu için o zamanlarda daha çok güneş ışınına ve UV radyasyonuna maruz kalıyoruz.
GÜNEŞ KORUYUCUYU UYGULAMANIN EN İYİ YOLU NEDİR?
2018’de yapılan bir araştırma, güneş koruyucu uygulandıktan sonra bir miktar UV korumasının hemen devreye girdiğini, ancak bunun stabil hale gelmesinin yaklaşık 10 dakika sürdüğünü buldu. Bununla birlikte, uzmanlar genellikle insanların güneş koruyucuyu güneşe çıkmadan 20-30 dakika önce sürmesini, böylece koruyucunun cilt tarafından emilmesine zaman tanınmasını öneriyor. Araştırmalar çoğu insanın güneş koruyucusunu gereğinden az uygulama eğiliminde olduğunu gösterdiğinden, güneş koruyucuyu günde en az iki kez uygulamanın akıllıca olduğu görüşünde. Bilim insanları ayrıca terledikten, suya girdikten veya cildimiz giysiye veya kuma sürttükten sonra güneş koruyucuyu yeniden uygulamanızı tavsiye ediyor.
YETİŞKİNLER NE KADAR GÜNEŞ KORUYUCU KULLANMALI?
Uzmanlar ortalama büyüklükteki bir yetişkinin yüzü ve vücudu için kabaca altı çay kaşığı oranında güneş kremi kullanmasını öneriyor. Ancak araştırmalar, insanların genellikle ihtiyaç duyduklarından çok daha az güneş koruyucu kullandıklarını bu nedenle de sanıldığı kadar korunmadıklarını gösteriyor.
KÜÇÜK ÇOCUKLARA NE KADAR GÜNEŞ KORUYUCU KULLANMALIYIZ?
Küçük çocukların cildi UV ışınlarına karşı ekstra duyarlı. Bu nedenle güneşten korunmaları özellikle önem taşıyor. 2 yaşındakilere iki çay kaşığı, 5 yaşındakilere üç çay kaşığı, 9 yaşındakilere dört çay kaşığı, 13 yaşındakilere ise beş çay kaşığı güneş kremi sürmeniz öneriliyor. Bilim insanları daha büyük çocuklar için güneş koruyucunun her iki saatte bir yeniden uygulanmasını öneriyor.
