Bir şekilde kenarda bir para birikiminiz varsa yapabileceğiniz en güzel şeylerden biri bir markanın yarattığı popülaritesini satın almak ya da kiralamak olacaktır. İşletmeler farklı şekillerde ve boyutlarda olacağı gibi maliyetler de değişkenlik gösterebilir.
Franchise köklü bir firmanın edindiği deneyimi ve tecrübeyi emanet ettiği bir sistemdir. Amerika’da uygulanmaya başlanan franchising sistemi, Türkiye’de ilk olarak 1986 yılında dünyanın en büyük fast food restoran zincirlerine sahip olan McDonalds’ın İstanbul’a açması ile başlamıştır. 1991 yılında Türkiye’nin UFRAD (Ulusal Franchising Derneği) ile resmen tanışmasıyla franchise sistemine güven duyulmuştur. Gıda, gayrimenkul, kozmetik gibi pek çok alanda franchise almak mümkündür.
Özellikle Türkiye’de bayilikle çok karışan bir yatırımdır. Bayilik biraz ürün odaklıyken franchise sistem ve marka yönetimi odaklıdır. Bayilikler genellikle daha az kontrol ve maliyet gerektirir. Daha özgür olabileceğiniz bir sistemdir fakat franchise almak isterseniz markaya bağımlılığınız olmalıdır ve yüksek yatırım yapabilir durumda olmanız gerekir. Aslında bilindiğinin aksine burada öncelik isim değil, deneyimi ve başarısıdır. Yani önemli olan markanın duruşunu kanıtlamış olmasıdır. Hayaliniz parayı verip aydan aya paranızı alıp yaşamaksa pek hayallerinizi süsleyecek bir durum değil. Aldığınız franchise’ın 365 gün başında durmalı ve adın devamlılığını sürdürmelisiniz.
FRANCHİSE SİZCE BİR GİRİŞİM MİDİR PEKİ?
Özgürlüğünüzün kurallarla kısıtlandığı bir oluşum olduğu için özgün olmak pek mümkün olmuyor. Bu nedenle daha çok bir yatırım aracı olabilir. Mesela ülkemizce de bilinen, ikon haline gelmiş bir marka olan Starbucks’ın bir franchise işletmesine sahip olmak istiyorsanız bu bir yatırım olacaktır. Ama bu zincir kahveciyi, ilk oluşum sürecinde siz kurmuş olsaydınız bir girişimciydiniz.
Son olarak sözleşmeye değinecek olursak, franchising sözleşmesinde faaliyet bölgesi ve süresi belirtilir. Genelde 5 ila 20 yıl aralığındadır. Franchisee’ye verilecek yardımlar, reklam programları ve franchise bedelleri, toplu yapılış şekli yer alır. Franchise veren tarafın en büyük sorumluluğu ise iyi bir eğitim vermesi ve sıklıkla kontrol sağlamasıdır. Herkes yapması gereken işi yaptığı zaman ve üstlendiği sorumluluğu yerine getirdiğinde yeni bir lokasyonda, yine bir firmanın franchise’ı ile denk gelecek ve muhtemelen sunduğu standartlardan faydalanacağız.
