Bundan tam 100 yıl önce Paris’in Sen Nehri’ndeki kirlilik öyle bir boyuttaydı ki, nehre giren herkes hastalanıyor, zehirleniyor ve çoğu da yaşamını yitiriyordu. Fransa’nın ikinci en uzun ve en önemli nehri olmasına rağmen şehirdeki kanalizasyon sorunu nehirde kirliliğin ve mikrobik ortamın artmasına neden olmuştu. O nedenle de nehre yüzmek için girmek resmen yasaklanmıştı. Yasağı bilmeyenler nehre girdiklerinde ise rahatsızlanıp hastanelerde tedavi almak zorunda kalıyordu. Bugün bile bilmeden nehre giren tek tük insan olmasına rağmen nehrin yakınlarında oturdukları halde nehre daha önce hiç girmemiş yaşlı insanlar da var. Paris’te düzenlenecek Olimpiyatlar ise nehre girme hayaliyle yaşayan Parislilerin rüyalarını gerçekleştirecek.
Bir şehir düşünün yüzlerce yıldır aşkın, şarapların, içinde bulunan Eyfel Kulesi’yle ihtişamın sembolü haline gelen, aynı zamanda birçok aşığın da hayallerini süsleyen sanatın ve modanın kalbinin attığı birçok tarihi ana tanıklık etmiş… Paris’ten bahsediyoruz elbette ki… Paris’in tüm güzel yanları bir yana bitmek bilmeyen kanalizasyon ve fare sorunlarına son yıllarda da çöp sorunları eklenmişti. Filmlerde, kartpostallarda görüp bir gün oraya gitme hayaliyle yanıp tutuştuğumuz şehrin dış görüntüsü ve simgeledikleri bir yana bu sorunları nedeniyle de bir hayli istek kırıcı olabiliyor. Yüzlerce yıl devam eden tuvalet görgüsü nedeniyle yaşanılan kanalizasyon sorunu bize bugün parfümü kazandırsa da günümüzde kanalizasyondan kaynaklı aksaklıklar halen devam ediyor. Hatta bu sorun o kadar büyük ki, olimpiyatların bile seyrini değiştirebilir.
Geçen yıl Paris Olimpiyatları için nehirde yapılan testler çok büyük bir soruna işaret etti. Nehir kenarında buluna yaklaşık 23 bin konutta yaşanılan kanalizasyon sızıntısı, iklim değişikliği nedeniyle artan yağışlar, nehrin bir zamanlar ki temiz halini arattığı kadar, Olimpiyatlarda yarışacak sporcular için de büyük bir risk taşıyacak seviyedeydi. 26 Temmuz’da Olimpiyatların açılış töreninin yıldızı olacak olan nehir, triatlon ve yüzme maratonlarına da ev sahipliği yapacak. 90’lı yılların açık hava çöplüğü olarak nitelendirilen ve birçok protestoya tanık olan nehir olimpiyatlar için sıkı bir şekilde hazırlanıyor. Eğer her şey yolunda giderse Parisliler, Olimpiyatlar sayesinde nehre girme hayalini gerçekleştirebilecek.
Nehrin temizliği için kanalizasyon sızıntısı olduğu tespit edilen 23 bin hane sahibine yazılı emir gönderildi. Her 10 haneden 4’ü bu emri yerine getirip arızaları giderdi. Gidermeyenler için ise ağır para cezaları ve yaptırımlar söz konusu. Kirliliği önlemek için bayındırlık işlerine yaklaşık 1,4 milyar avro kadar devasa bir para harcandı. Geçtiğimiz Ağustos ayında yapılan testlerde suda bulunan iki bakterinin yoğun olması nedeniyle nehrin yüzmek için Avrupa Standartlarını karşılayamaması üzerine o dönem bir çok faaliyet iptal edilmek zorunda kalınmıştı. Olağan üstü yağışlar ve kanalizasyondaki sorunlar bu bakterilerin giderek artmasına neden oluyordu.
O günden bu yana Paris’teki nehrin üç noktasına kurulan test merkezleri yaptıkları çalışmalarda nehrin Avrupa Birliği su kalite testlerinde ilerleme kaydetse de 14 başarısız test gerçekleşmesi de endişeleri beraberinde taşıyordu. Sen Nehri’ni Olimpiyatlar için yaşanabilir hale getirme çabası, Fransa’nın atık su ve kanalizasyonun hem nehrin hem de Marne’ne müdahalesini sınırlama planını hızlandırdı. Yıllardır Sen Nehri’ni temizleme çabalarını takip eden mikrobiyolog Francoise Lucas’a göre, teknik olarak her şey yapılsa da nehirdeki Olimpiyat etkinliklerinin kaderini eninde sonunda hava durumu belirleyecek.
Paris’in atık su ve kanalizasyonuyla ilgilenen kurum olan Siaap’a göre, başkentin yukarısındaki yeni modernize edilmiş kanalizasyon tesislerinden biri, performansik asit (bir tür organik dezenfektan) tabanlı gelişmiş bir arıtma yöntemi kullanıyor. Asidin güvenliği olduğu ve doğal çevreyle temas etmeden önce hızla parçalandığı söyleniliyor. Öte yandan yakınlarda yeni bir yağmur suyu kontrol istasyonu da devreye giriyor. Yağmur suyunun yakalanmasının yanı, yüzey bozulmaları gidermek için su filtrelenip temizleniyor ve Marne’ye bırakılmadan önce ultraviyole ışınlarla sudaki bakteriler yok ediliyor. Geçtiğimiz yaz yaşanan kabus Olimpiyat test olaylarının tekrarlanmasını önlemek için son bir güvenlik ağı olarak, Paris’in merkezinin doğu ucundaki Austerlitz’de yeni ve güçlü bir yağmur suyu sarnıcı yapılıyor. Sarnıç 50 metre genişliğinde ve 30 metre derinliğinde.
1960’lardan 1970’lere kadar “Küçük Trouville” veya “Paris’teki Deauville” olarak sunulan nehir boyunca yüzme havuzlarıyla o dönemler Manş sahilindeki tatil atmosferini canlandırmak için ellerinden gelenleri yapıyorlar. Nehir yeterince temizlenirse ilk olarak 1930’lu yıllar civarında inşa edilen eski nehir havuzunu kabinlerle tamamlayarak gelecek yıl tekrar hizmete sokmak da planlar arasında.
Bakalım 2024 Olimpiyatları Paris’in simgelerinden biri olan Sen Nehri için kurulan hayalleri gerçeğe dönüştürebilecek mi? Hep birlikte göreceğiz…
