Haberlerden ya da bilim kurgu filmlerinden aşina olduğumuz dünya yüzeyine düşen göktaşları bulanlar için bir servet değerinde olmakla birlikte kullanıldığı alanlarla da dikkatleri üzerine çekiyor. Peki, göktaşları neden bu kadar değerli?
İnsanlık bilimi geliştirdikçe, Dünya’daki ve Dünya dışındaki gizemler de bir bir çözülüyor ama göktaşlarının bir çok türü hala gizemini korumaya devam ediyor. Göktaşları uzaydan Dünya yüzeyine düşen maddelerdir. Meteorit ise düşen nesnenin katı bir kalıntısıdır. Göktaşları uzaydan herhangi bir gezegene veya Dünya’nın atmosferine girer ve genellikle de yeryüzüne ulaşamadan eriyerek atmosfere karışırlar. Erimeden düşmeyi başarabilen taşlar da Dünya yüzeyine düştükleri yerde kraterler oluşturabilirler.
GÖKTAŞLARI NEDEN DÜŞER?
Göktaşlarının Dünya yüzeyine düşmelerinin belli başlı nedenleri vardır. Bunlardan bilinen en büyük nedenlerden biri uzayda başı boş dolaşan kuyruklu yıldız ya da asteroitlerin başı boş dolaşmaları esnasında başka bir asteroit veya kuyruklu yıldızla çarpışmalarının ardından yörüngelerinden sapıp dünya yüzeyine ulaştıklarıdır. Bir diğer neden ise Dünya’nın kütle çekiminin başı boş asteroitleri yüzeyine çekmesi nedeniyle göktaşlarının yer çekimine dayanamayıp, atmosfere girmesi.
BİR TAŞIN GÖKTAŞI OLDUĞU NASIL ANLAŞILIR?
Bulduğunuz herhangi bir taşın göktaşı olup olmadığını belirlemek bazen zor olabiliyor. Ama ayırıcı olarak bir göktaşı öncelikle manyetik özelliklere sahiptir. O yüzden bulduğunuz ve göktaşı olduğundan şüphelendiğiniz taşı mıknatısın yanına getirerek veya manyetometre gibi bir cihaz kullanarak test edebilirsiniz. Eğer taş manyetikse, göktaşı olma ihtimali yüksektir.
Öte yandan göktaşları dünya yüzeyine düşerken düşme hızından kaynaklı yüksek sıcaklık etkisiyle bünyesinde karakteristik füzyon kabarcıkları oluşur. Bu kabarcıklar taş pürüzsüz bir yüzeye sahipse daha belirgindir. ayrıca az önce dediğimiz gibi yüksek ısı nedeniyle erir veya kızarır. Bu nedenle de dünya yüzeyine düştüklerinde siyah ya da koyu kahverengindeler. Ayrıca dokularının atmosferdeki baskı nedeniyle çatlamış veya parçalanmış olması da muhtemel.
Göktaşları dünyadaki taşlara bakıldığında farklı mineralleri içerir. Mesela bir taşta demir-nikel ikilisi varsa o taş muhtemelen göktaşıdır ve taşa baktığınızda metalik parçaları görüyorsanız tüm bunlar taşın göktaşı olma olasılığını arttırır. Ama yine de her şeye rağmen profesyonel bir analiz yaptırmak size en sağlam sonucu sunacaktır. Tabii, bulduğunuz göktaşının düşerken ispat ettiyseniz işte o zaman hiç şüphesiz havadan gelen bir serveti kucaklayacaksınız demektir.
GÖKTAŞLARININ DEĞERİNİN ALTINDA YATAN SIRLAR
Göktaşları, insanlığın tarih boyunca merak ettiği ve hayranlık duyduğu Dünya’nın dışından geldikleri için de büyük gizem teşkil eden parçalardır. Bu gök cisimleri sadece astronomi meraklıları tarafından değil, ekonomistler ve bilim insanları için de büyük ilgi görüyor. Göktaşlarının büyük servetleri bulan değeri bir çok faktöre dayanıyor ve bu faktörler, onu sadece maddi bir varlık olarak görülmekten çıkartıp, bilimsel ve endüstriyel alanda da faydaları olduğunu bizlere adeta kanıtlıyor.
Bilimsel açıdan incelendiğinde göktaşları bizlere güneş sistemi ve evren hakkında bilgiler sunuyor. Mesela bazı göktaşları, Güneş’in oluşumu ve evrimi hakkında ipucu sağlarken bazıları da gezegenlerin ve yıldızların oluşma süreleri hakkında ipuçları sunabiliyor. Hangi taşın hangi sırları ortaya çıkaracağı bir muamma olduğundan, bilim insanlarının düşen göktaşlarına ilgisi hiç de küçümsenecek gibi değil.
Öte yandan göktaşları içerdikleri elementler ve mineraller nedeniyle endüstriyel açıdan da büyük değerlere sahiptir. Özellikle nadir bulunan metallerin ve elementlerin madencilikte kullanımı, gelecekte yapılması planlanan uzay madenciliğinin potansiyelini gösteriyor. Öte yandan endüstride kullanılan değerli materyallerin göktaşlarından elde edilebilir olması da sektör için büyük kolaylık sağlıyor. Ayrıca değerli madenleri içerdiklerinden ve hele birde Dünya yüzeyinde nadir bulunan elementleri içeriyorsa, dolardan başlayıp milyon dolarlara kadar ulaşabiliyor.
GÖKTAŞLARININ FİYATLARI NE KADAR?
Havadan gelen servet dedik, e ne kadar tutuyor ki, bu göktaşları derseniz de söylemeliyiz ki, bunun tam olarak bir fiyatlandırılması bulunmuyor. Ancak internette satılan ilanlara baktığımızda, çok yüksek meblağlar istendiğini söylemek mümkün. İnternetteki ilanlara bakıldığında bir göktaşının 10 bin dolardan başlayıp, milyonlarca dolara kadar çıktığını rahatlıkla görebilirsiniz. Bunun için bir çok etken de mevcut elbette ki. Göktaşı fiyatlarının değişken olmasının temel sebebi ise, gram ve çeşidine göre değişiyor olması. Yani gram fiyatı ile meteor taşı fiyatı etkileri bir taşı satarken belirleyici faktörlerden. Bunun için de mutlaka analiz yaptırmanız gerekiyor. Analiz ettirmeden göktaşı satışı yapmak çok da mümkün görünmüyor.
TÜRKİYE’DE DÜŞEN GÖKTAŞLARININ LİSTESİ
Ephesus – İzmir
Birgi – İzmir- 50.8 kg
Aidin – Aydın
Constantinople – İstanbul
Adalia – Antalya – 1 kg
Magnesia – Aydın -5 kg
Caratash – İzmir – 8 g
Domanitch – Bursa – 438 g
Sediköy – İzmir – 240 g
Bursa – Bursa – 25 kg
Ibrisim – Niğde
Kayakent – Eskişehir – 85 kg
Çanakkale – Çanakkale – 4 kg
Akyumak – Ağrı – 50 kg
Sivas – Yozgat – 40 kg
Didim – Aydın – 3.4 kg
Kemer – Muğla – 5.76 kg
Mahmutlar – Antalya – 223 g
Sarıçiçek – Bingöl – 15.24 kg
Gerdekkaya – Çorum – 68 kg
Gömüce – Antalya
