Güneş Sistemi’nde bulunan Samanyolu galaksisi, içerisinde milyarlarca gezegen ve yıldızı barındırıyor. Çok uzun yıllardır gökbilimcilerin radarında olan bu galaksinin, son dönemde kara delik ve merak edilen diğer detayları EHT tarafından mercek altına alındı. Bilmeyenler için EHT, Event Horizon Teleskobu’nun kısaltılmış adı ve bu teleskop çok gelişmiş teknolojilere sahip.
Fizikçiler, geçmişten bugüne Samanyolu’nun süper kütleli kara deliğe sahip olduğunu iddia ediyordu. Öyle ki bu iddialarında da yanılmadılar; Event Horizon Teleskobu iki yıl önce SgrA* olarak isimlendirilen ilk kara delik görüntüsünü yakaladı ve o anlar uzay tarihine de adını yazdırdı. Şimdi ise bu teleskoptan yeni, hatta çok çarpıcı görüntüler geldi.
SGRA* KARA DELİĞİNDEN YENİ GÖRÜNTÜ GELDİ
Mevcut çalışmalarda bu kara deliğin zaten varlığı doğrulanmış, hakkında pek çok bilgi sağlanmıştı. Fakat teleskop tarafından çekilen son görüntüler, Sgra* kara deliğinin dönen manyetik alanlarını da sergileyen sırlarını açığa çıkardı.
Yayınlanan görüntülerde kara deliğin, EHT’nin daha önce görüntülediği M87* ile birbirine çok benzediği aktarıldı.
Üst düzey donanım ve özelliklerle geliştirilen EHT ise, bildiğiniz diğer teleskoplar gibi değil. Çünkü bu teleskobun, dünyanın dört bir yanına dağılmış teleskoplardan oluşan bir koleksiyon olduğu söyleniyor.
Buna ek olarak EHT’nin, farklı konumlarda yakalanan elektromanyetik spektrumun mikrodalga rejimindeki ışığı kullanan interferometri ile oluşturulduğunun da altını çizelim. Elbette teleskobun özelliklerine çok fazla takılıp kalmayacağız, teleskoptan ziyade asıl konu kara delik ve Samanyolu’nun bu kara deliği her geçen gün yeni bir sırrı ile gün yüzüne çıkıyor oluşu.
M87*’DEN KÜÇÜK AMA DAHA YAKIN
EHT tarafından ilk görüntüsü 2022’de yakalanan SgrA*, o dönem halka şeklindeki yapısı ile görüntülenmişti. Bundan önce ise araştırmacılar, M87*’i de ortaya çıkarmış, her iki kara deliği karşılaştırmıştı. Bu karşılaştırmanın sonucunda ise SgrA*’nın M87*’e kıyasla daha küçük, fakat daha yakın olduğu sonucuna vardılar.
Öyle ki bu kara deliğin görüntüsünü almak o kadar kolay olmadı. Örneğin M87*’nin görüntüsünü alırken, sabit olması nedeniyle hem bilim insanları hem de teleskoba çok fazla iş düşmüyordu. Ancak 2022’de ilk tespiti yapılan SgrA*’yı yakalamak hiç göründüğü kadar kolay değildi. Çünkü bu galaksi sürekli hareket halinde ve M87*’ye kıyasla saat ölçekleri de çok fazla değişiyor. Teleskobun arkasındaki ekip bu konuyla ilgili kara deliğin görüntüsünü almanın, tıpkı hareket eden bir ağaçtan görüntü almak kadar zor olduğunu ifade etti.
POLARİZE GÖRÜNTÜSÜ YAKALANDI
Samanyolu’nun göbeğinde yer alan SgrA*’nın görüntüsü zaten çok önceden yakalamıştı. Anacak gökbilimciler bunun daha ötesine giderek farklı sırları açığa çıkarmak için bu kara deliğin polarize bir görüntüsünü yakaladılar.
Öyle ki bu görüntüyü yakalamak da hiç kolay değil. Tayvan’daki Academia Sinica Astronomi ve Astrofizik Enstitüsü’nden ortak yazar Geoffrey Bower, “Polarize görüntülemenin mümkün olması bile bizi rahatlattı.” ifadelerini kullanarak bu konuya vurgu yaptı.
Polarize görüntüleri alınan SgrA*’nın, M87*’den ne gibi farklılıklara sahip olduğu araştırılacak.
İtalya’daki Napoli Federico II Üniversitesi’nden Mariafelicia De Laurentis, “Çok farklı kütlelere ve çok farklı ev sahibi galaksilere sahip iki kara delikten oluşan bir örnekle, nelerde hemfikir olduklarını ve olmadıklarını belirlemek önemli. Her ikisi de bizi güçlü manyetik alanlara yönlendirdiğinden, bunun bu tür sistemlerin evrensel ve belki de temel bir özelliği olabileceğini düşündürüyor.” dedi.
Benzerlikler göz önüne alındığında, gökbilimciler SgrA*’da bir yerlerde gizlenen gizli bir jet olabileceğinden ve daha fazla görüntülemenin bunu ortaya çıkarabileceğinden ve nötrinoların veya kozmik ışınların bu kadar yüksek enerjilere nasıl ulaşabileceğine ışık tutabileceğinden şüpheleniyorlar… Bu nedenle EHT, önümüzdeki ay SgrA*’yı tekrar gözlemleyecek ve bilinmeyen diğer detaylarını açığa çıkarmaya zemin hazırlayacak.
