Teknoloji devlerinin son yıllarda kullanıcı aleyhine sunduğu seçenekler, AB tarafından dikkatli bir şekilde incelemeye alındı. Google başta olmak üzere, Meta ve Apple gibi şirketler daha önce AB’den defalarca kez soruşturma veya ceza yediler.
Şimdi ise Avrupa Birliği Komisyonu, Apple, Google ve Meta için AB’nin Dijital Pazar Kanunu’na uyumuna odaklanan kapsamlı bir soruşturma başlattığını duyurdu. Peki soruşturma kapsamında neler kontrol edilecek?
3 TEKNOLOJİ DEVİNE SORUŞTURMA
Soruşturmada başlıca Google App Store‘un yönlendirme kuralları ve Google Arama‘nın kendi kendine işleyen tercih sorunları, Apple App Store‘un yönlendirme kuralları, Safari tarayıcı seçim ekranları ve Meta’nın ‘öde veya kabul et’ modeli yer alıyor.
Komisyon, bu ‘bekçilerin’ (baskın platformlara atıfta bulunarak) uygulamaya koyduğu önlemlerin, DMA kapsamındaki yükümlülüklerini etkili bir şekilde yerine getirmediğinden şüpheleniyor. Bu nedenle aşağıdaki içerikler detaylı şekilde incelenecek.
–Google ve Apple’ın karara geçmesi: Soruşturma, her iki şirketin uygulama mağazalarına yönelik hamlelerinin DMA düzenlemelerine uygun olup olmadığını değerlendirecek. DMA’nın 5(4). Maddesi, “geçit denetleyicilerinin” uygulama geliştiricilerinin tüketicileri uygulama mağazası dışındaki kanallara ücretsiz olarak yönlendirmesine izin vermesini gerektirir. Avrupa Komisyonu, Google ve Apple’ın önlemlerinin, geliştiricilerin özgürce iletişim kurma ve ürünleri tanıtma yeteneğini sınırlamak ve geliştiricilerin ücret talep ederek kullanıcılarla doğrudan sözleşmeler imzalamasını kısıtlamak gibi çeşitli zorunluluklar getirmesi nedeniyle düzenlemelere tam olarak uymayabileceğinden endişe duyuyor.
– Google’ın kendi kendine çalıştırılan tercihleri önlemeye yönelik tedbirleri: Komisyon, Google’ın arama sonuçlarının görüntülenme şeklinin, kendi kendine çalıştırılan dikey arama hizmetlerine (Google Alışveriş, Google Uçuşlar, Google Oteller gibi) benzer rakip hizmetlerine göre haksız bir avantaj sağlayıp sağlamadığını araştıracak.
–Apple’ın kullanıcı seçimi uyumluluğu: Soruşturma, kullanıcıların herhangi bir iOS uygulamasını kolayca kaldırmasına izin vermek, iOS varsayılan ayarlarını kolayca değiştirmek ve kullanıcılara bir uygulamayı kolayca seçmelerine olanak tanıyan bir seçim ekranı sunmak da dahil olmak üzere Apple’ın DMA gereksinimlerine uymak için attığı adımlar değerlendirilecek.
–Meta’nın ‘ödeme ya da rıza’ modeli: Komisyon, Meta’nın yakın zamanda AB’de uygulamaya koyduğu ‘ödeme ya da rıza’ modelinin DMA’nın 5(2) Maddesine uygun olup olmadığını araştıracak. Bu madde, “geçit denetleyicilerinin”, kullanıcıların kişisel verilerini farklı temel platform hizmetlerinde birleştirmeyi veya çapraz kullanmayı düşündüklerinde kullanıcıların onayını almaları gerektiğini şart koşacak. Komisyon, Meta’nın ‘ödeme veya rıza’ modelinin sunduğu ikili seçimin gerçek bir alternatif oluşturamayacağından endişe duyuyor; çünkü rızayı seçmeyen kullanıcılar, ‘bekçilerin’ kişisel verileri toplamasını engelleme hedefini boşa çıkaracaktır.
Yukarıda ele alınan maddeler kapsamında soruşturmanın 12 aylık bir süre içerisine tamamnlanması bekleniyor. İhlal durumunda ise söz konusu şirketlerin toplam küresel cirosunun %10’u kadar para cezası uygulanabilir.
İhlaller bir kez daha tekrarlandığında ise bu ceza %20’ye kadar çıkabilir.
